COĞRAFYA İLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR

Coğrafyanın inceleme alanı: Coğrafi Yeryüzü

Yeryüzü; atmosfer, litosfer ve hidrosferin temas alanı ve diğer bütün canlılarla birlikte insanların yaşama yeridir.Bu demektir ki yeryüzü, dünyanın en hareketli kısmı, en çeşitli ve en karmaşık olayların bir karşılaşma ve buluşma alanıdır.

• Biosfer=Coğrafi Çevre=Coğrafi Yeryüzü

Yeryüzü terimi, sadece denizlerin ve karaların, dolayısıyla Dünya'nın yüzeyini ifade etmez. İçerisinde insanlarla birlikte diğer bütün canlıların yaşadığı biyosfer veya coğrafi yeryüzü; eni,boyu ve derinliği olan üç boyutlu bir mekanı ifade etmektedir.

• Coğrafya esasen bir yer ilmidir.

Ancak, coğrafyanın bir yer ilmi olduğu şeklinde tanımlamak, günümüz coğrafya anlayışına ters düşeceği gibi coğrafyanın bilimsel kimliğini de ortadan kaldırır. Çünkü; coğrafyanın dışında yerle ilgilenen pek çok bilim daha vardır. Jeoloji, botanik, biyoloji,jeodezi,jeofizik ve meteoroloji bunlardan birka.ını meydana getirir.Coğrafyayı biryer ilmi haline getiren başlıca sebep, insanla birlikte canlı hayatına yer vermekte olmasından kaynaklanıyor.Bu çerçevede coğrafya, yeri ve yeryüzünü tasvir eder.Ancak, bu şekildeki bir dar bakış açısı, temelleri 19. yy sonlarında atılmış ve günümüzde de çoğu ilkeleri geçerli olan modern coğrafya biliminin ilkelerine ters düşmekte ve amaçlarıyla çelişmektedir.

Coğrafyanın inceleme konusu: Coğrafi Olay

Her bilim gibi, coğrafyanın da kendisine özgü bir inceleme konusu vardır. Bu, coğrafi olaydır.Tanoğlu, coğrafi olayı''insan ölçüsünde gözle görülebilen ve yeryüzünde bir arada bulunma neticesi bağlantı ve karşılıklı etkileşme halindeki gruplaşma olay'' şeklinde tanımlamaktadır. Belli başlı bütün coğrafyacılar, coğrafi olayın bu tarifi üzerinde aşağı-yukarı fikir birliği içindedir. Coğrafi olayın en önemli özelliği, bir gruplaşma olayı olmasıdır.Başka bir ifadeyle yeryüzündeki herhangi bir olay, çeşiitli etmenlerle karşılıklı bir etkileşim halinde bulunmaktadır.Bir olayın meydana gelmesi üzerinde bir çok etmenin etkisi söz konusudur.

Coğrafyanın odak noktası: İnsan

Coğrafyanın tanımlarında geçen ''insan'', insan topluluklarını ifade eder. Çünkü coğrafya, diğer bazı bilimler gibi bireylerle ilgilenmez.
İnsanların birbirinden farklı topluluklar oluşturmasına karşılık, gerçekte insan da diğer varlıklar gibi doğanın bir parçasıdır. Çok sayıda bilim adamı, bu sebeple coğrafyayı ''homocentrique=insan merkezli'' bir bilim olarak tanımlamıştır. Dolayısıyla insansız bir coğrafyadan söz etmek de mümkün değildir. Zaten coğrafyanın bir yer bilimi olarak kabul edilmesinin sebebi de, bu özelliğinden kaynaklanıyor.

• (Güner ve diğerleri, 2011, s.2). Genel Coğrafya.Ankara: Pegem Akademi